Voelt het soms alsof de grond onder je voeten mee golft, alsof je hoofd licht is of de kamer een tikje draait zodra je opstaat of naar een scherm kijkt? Duizeligheid tijdens een burn-out kan je flink onzeker maken. In dit artikel lees je wat deze klachten kan uitlokken, hoe anderen dit ervaren, wat je vandaag al kunt doen en wanneer je beter medische hulp zoekt. Ik schrijf vanuit klinische kennis en eigen ervaring met burn-out en duizeligheid, zodat je praktische handvatten krijgt én begrijpt wat er in je lichaam gebeurt. Je staat hier niet alleen in.
Wat bedoelen we met duizeligheid bij burn-out
Duizeligheid bij burn-out is vaak meer dan een momentje van even uit balans zijn. Het kan voelen als licht in het hoofd, een deinend of zweverig gevoel, soms echte draaiduizeligheid, of juist visuele duizeligheid waarbij drukke patronen, supermarkten en schermen de klachten verergeren. Het onvoorspelbare karakter is het lastigst. Je kunt je prima voelen en ineens heb je het idee dat je lichaam je in de steek laat. Dat gevoel van controleverlies wakkert spanning aan, waardoor de klachten vaak nog intenser worden.
Veelvoorkomende sensaties
Lezers beschrijven een dronken gevoel zonder alcohol, moeilijk focussen, misselijkheid, hoofdpijn of druk achter de ogen, prikkelgevoeligheid voor licht en geluid en het gevoel dat lopen of stilstaan meer moeite kost. Sommigen herkennen korte aanvallen van draaien bij omdraaien in bed of omhoog kijken, anderen juist een constantere inwendige wiebel. De gemene deler is overbelasting van het systeem dat evenwicht, zicht, proprioceptie en aandacht coördineert.
Waardoor ontstaat het
Overprikkeling van het brein
Je brein integreert onafgebroken signalen van ogen, evenwichtsorganen en lichaamssensoren. Bij langdurige stress en burn-out raakt die informatieverwerking sneller vol. In drukke omgevingen, bij fel licht of veel beweging om je heen, kan het brein de input niet soepel filteren. Het resultaat is een wiebelig, zweverig of draaierig gevoel en een sterkere behoefte om te gaan zitten of weg te kijken. Dit is een beschermingsmechanisme, geen teken dat het misgaat in de kern.
Ademhaling en hyperventilatie
Onbewust te snel of te hoog in de borst ademen vermindert het koolzuurgehalte in je bloed en kan duizeligheid, tintelingen, benauwdheid en een gespannen keel geven. Tijdens stress gebeurt dit vaak zonder dat je het merkt. De combinatie van overprikkeling en een te alerte ademreflex maakt de klachten heftiger. Rustige neusademhaling en bewuste uitademing brengen het systeem meestal binnen enkele minuten terug in een veiliger zone.
Nekspanning en visuele belasting
Vastzittende nekspieren en lang turen naar schermen verstoren de subtiele samenwerking tussen oogbewegingen, hoofdhouding en evenwicht. Bij burn-out zie ik vaak een visueel overbelast patroon: letters lijken te bewegen, scherpstellen kost moeite en winkels met felle verlichting voelen overweldigend. Dit verklaart waarom een rustige wandeling prettig kan zijn, terwijl snel wisselende beelden op je smartphone juist klachten triggeren.
Slaap, voeding en herstel
Tekort aan diepe slaap, onregelmatig eten, te weinig hydratatie en veel cafeïne of alcohol verlagen je prikkeltolerantie. Zo ontstaat een bodem waarin duizeligheid sneller opspeelt. Dit klinkt banaal, maar in de praktijk zie ik dat consequent bijsturen op deze basisfactoren vaak de grootste winst geeft.
Wanneer is het mogelijk iets anders
Bij duizeligheid is het belangrijk om eerst ernstige oorzaken uit te sluiten. Denk aan aanvallen met gehoorverlies of oorsuizen die wijzen op de ziekte van Ménière, acute heftige draaiduizeligheid na een luchtweginfectie die bij een ontsteking van het evenwichtsorgaan past, kortdurende draaisensaties bij omdraaien in bed zoals bij BPPD, migraine zonder hoofdpijn met visuele overgevoeligheid, hardnekkige bewegingsafhankelijke klachten zoals bij PPPD, of problemen door medicatie, bloeddruk, B12 tekort of schildklierafwijkingen. Twijfel je, overleg altijd met je huisarts. Bij plots hevige hoofdpijn, uitvalsverschijnselen, dubbelzien, problemen met spreken, aanhoudend braken of bewustzijnsverlies moet je met spoed medische hulp inschakelen.
Burn-out duizelig ervaringen uit de praktijk
In mijn begeleiding hoor ik terug dat klachten vaak begonnen in een periode van veel verantwoordelijkheid en weinig herstelmomenten. Eerst was er af en toe licht in het hoofd, vooral bij schermen en in supermarkten. Daarna kwamen een strakke keel, hoofdpijn en misselijkheid erbij. Een enkeling kreeg een korte episode van draaiduizeligheid na omdraaien in bed en raakte daar extra bezorgd over. Na medische check bleef de boodschap geruststellend, maar de angst voor het gevoel bleef. Op het moment dat mensen het patroon gingen herkennen en stap voor stap prikkels doseerden, verbeterde het herstel opvallend snel.
Ik herken dat zelf. In mijn eigen burn-outfase waren felle verlichting, snel wisselende beelden en lange vergaderingen funest voor mijn evenwicht. Pas toen ik leerde doseren, mijn ademhaling trainde en mijn dag ritmeerde in behapbare blokken, draaide de spiraal om. Niet doordat ik niets meer deed, maar doordat ik anders en slimmer ging doseren. Dat is ook wat ik nu cliënten aanleer.
Wat kun je nu doen
Eerste hulp bij duizeligheid
Stop even met wat je doet en zoek steun voor je lichaam. Zet je voeten op heupbreedte, voel de vloer onder je voetzolen en ga desnoods zitten met je rug tegen een leuning. Adem vier tellen rustig in door je neus, pauzeer kort en adem zes tot acht tellen uit. Ontspan je kaken en schouders. Kijk naar een vast punt op ooghoogte. Meestal zakt de top van de duizeligheid binnen enkele minuten.
Herstel je ademreflex
Oefen twee tot drie keer per dag vijf minuten met kalme neusademhaling. Leg een hand op je buik, adem zacht naar je hand en laat je uitademing langer duren dan je inademing. Bouw niet op wilskracht, maar op regelmaat. Dit is geen trucje, maar herprogrammering van een te alerte reflex. Meer achtergrond vind je in dit artikel over duizeligheid door stress en wat je eraan kunt doen: kan je duizelig worden van stress.
Prikkeldoseren, niet vermijden
Volledige isolatie werkt averechts. Kies een prikkelniveau dat je net aankunt, bijvoorbeeld kort naar de supermarkt op een rustig tijdstip, met een zonnebril en een duidelijk boodschappenlijstje. Laat je ogen rusten als ze vermoeid raken en vergroot de blootstelling langzaam. Te snelle sprongen triggeren angst, te veel vermijden onderhoudt klachten. Vind de geleidelijke middenweg.
Visuele en vestibulaire training
Eenvoudige oog-hoofdcoördinatie kan helpen. Houd je duim op armlengte, focus op je duim en beweeg je hoofd langzaam links en rechts terwijl je blik op je duim blijft. Doe dit een tot twee minuten, binnen je tolerantie. Bouw rustig op. Bij aanhoudende klachten kan gespecialiseerde vestibulaire fysiotherapie uitkomst bieden, vooral bij BPPD of PPPD. Merk je dat schermen en fel licht je klachten sturen, lees dan meer over de link tussen stress en je ogen: kan stress op je ogen slaan.
Energie managen met de 3R
Ritme, rust en regelmaat werken ook voor volwassenen. Plan je dag in blokken van focus, herstel en lichte beweging. Na een mentale taak volgt bij voorkeur een korte pauze zonder scherm. Laat sport tijdelijk een tandje rustiger zijn en kies voor wandelen of rustig fietsen. Dit vergroot je draagkracht zonder je systeem te overspoelen.
Slaap, voeding en stimulansen
Streef naar een vast slaapritme met een koele donkere kamer. Eet regelmatig, combineer eiwitten met complexe koolhydraten en drink voldoende water. Beperk cafeïne en alcohol, zeker op dagen met veel prikkels. Dit zijn geen randzaken, maar de fundering waarop je zenuwstelsel herstelt.
Omgaan met angst en controleverlies
De neiging om elk signaal te scannen is begrijpelijk, maar houdt de cirkel vaak in stand. Benoem wat je voelt, normaliseer de reactie van je lichaam en richt je aandacht op iets neutraals in je omgeving. Korte notities helpen patronen herkennen zonder te blijven piekeren. Blijf bewegen, praat met een vertrouwd persoon en overweeg begeleiding als angst je keuzes bepaalt. Praktische tips om je stressniveau te verlagen vind je hier: wat te doen tegen stress.
Wanneer hulp inschakelen
Overleg met je huisarts bij nieuwe, heftige of toenemende klachten, als je onzeker blijft of als duizeligheid samengaat met acute ernstige hoofdpijn, uitvalsverschijnselen, dubbelzien, aanhoudend braken, flauwvallen, duidelijke gehoorvermindering of pijn op de borst. Vraag bij vermoeden van BPPD, PPPD, vestibulaire neuritis of migraine om gerichte evaluatie. Vroege bevestiging en uitleg voorkomen vaak onnodige angst en versnellen herstel.
Veelgemaakte fouten die klachten in stand houden
Helemaal niets meer durven doen is zelden een duurzame oplossing. Hetzelfde geldt voor stoer doorgaan en de signalen negeren. Ook uitsluitend focussen op één mogelijke oorzaak zonder de basis op orde te brengen kost tijd. Kies liever voor een tweesporenbeleid: medische check waar nodig en tegelijk consistent werken aan adem, ritme, prikkeldosering en opbouw.
Mijn ervaring en wat ik leerde
In mijn eigen burn-outperiode leerde ik dat mijn zenuwstelsel niet tegenhouden vroeg, maar om geleide belasting. Het kantelpunt kwam toen ik structureel ging doseren, mijn ademhaling normaliseerde en mijn dag simpel inrichtte met duidelijke herstelmomenten. Ik merkte ook dat geruststelling helpt. Weten wat er gebeurt maakt een wereld van verschil. Deze combinatie pas ik nu dagelijks toe in begeleiding. De kern blijft dezelfde les: luister vroeg, doseer wijs, bouw rustig op en vertrouw op herstelvermogen.
Samengevat
Duizeligheid bij burn-out is een begrijpelijk gevolg van een overbelast systeem. Het is meestal onschuldig, maar voelt allesbehalve zo. Met uitleg, ademregulatie, prikkeldosering, consistente herstelgewoonten en zo nodig gerichte therapie verdwijnt de vicieuze cirkel stap voor stap. Blijf mild voor jezelf, vraag hulp als je vastloopt en houd koers. Je brein herstelt, mits je het de juiste voorwaarden geeft.
Heb je daarnaast last van een strakke keel in stressvolle periodes, lees dan ook: kan stress op je keel slaan. Extra herkenning en kennis geven vaak al merkbaar lucht.
Duizeligheid tijdens een burn-out is ingrijpend, maar verklaarbaar. Overprikkeling, ademhaling en verminderde belastbaarheid spelen de hoofdrol. Met rustige ademhaling, slimme prikkeldosering, vaste herstelmomenten, goede slaap en gerichte opbouw stijgt je draagkracht en neemt de duizeligheid af. Sluit bij twijfel altijd medische oorzaken uit en vraag hulp als angst de regie overneemt. Je hoeft dit niet alleen te doen en herstel is realistisch, ook als het in fases gaat.
Kan je de hele dag duizelig zijn bij een burn-out
Ja, dat kan. Veel mensen beschrijven een aanhoudend licht of deinend gevoel, met pieken bij schermen, fel licht of drukke omgevingen. Dit komt door overprikkeling en soms een te snelle ademhaling. Na medische check helpt het om prikkels te doseren, je adem te trainen en je dag in ritme en herstelblokken te plannen. Herstel verloopt vaak geleidelijk.
Hoe herken ik het verschil tussen BPPD en burn-out gerelateerde duizeligheid
BPPD geeft meestal korte draaisensaties van seconden tot een minuut, uitgelokt door specifieke hoofdbewegingen zoals omdraaien in bed of omhoog kijken. Burn-out duizeligheid voelt vaker constant zweverig of visueel overbelast, verergert bij drukte en schermen en verbetert met prikkeldosering. Twijfel je, laat je onderzoeken en vraag zo nodig om BPPD-tests en vestibulaire beoordeling.
Helpt vestibulaire therapie bij Burn-out duizelig ervaringen
Regelmatige, laagdrempelige oefening die ogen, hoofd en evenwicht weer laat samenwerken kan goed helpen, vooral als visuele prikkelgevoeligheid op de voorgrond staat of bij restklachten na BPPD. Combineer dit altijd met ademregulatie, slaaphygiëne en doseren van activiteiten. Een gespecialiseerde vestibulaire fysiotherapeut kan oefeningen op maat aanbieden.
Is hyperventilatie de oorzaak van mijn klachten of alleen een gevolg
Vaak beide. Stress maakt je ademreflex alerter, waardoor je onbewust sneller en hoger ademt. Dat veroorzaakt of verergert duizeligheid en benauwdheid, wat de stress weer verhoogt. Oefen daarom dagelijks met rustige neusademhaling en verlengde uitademing. Zo stabiliseer je het systeem en vermindert de gevoeligheid voor prikkels merkbaar.
Wanneer moet ik met duizeligheid tijdens burn-out meteen hulp zoeken
Zoek direct medische hulp bij plots zeer hevige hoofdpijn, uitvalsverschijnselen, dubbelzien, scheef gezicht, moeite met spreken, aanhoudend braken, flauwvallen, pijn op de borst of acuut gehoorverlies. Maak ook een afspraak als klachten nieuw of progressief zijn of je dagelijks functioneren blokkeren. Na geruststelling kun je gericht werken aan herstel met de stappen uit dit artikel.
